Emotional resilience: the key to preventing burnout

Authors

  • Eva Peguero Rodríguez Médico especialista en Medicina Familiar y Comunitaria. EAP El Castell, Castelldefels, ICS. Profesora asociada Departament Ciències Clíniques Facultad de Medicina Universitat de Barcelona, miembro GEHUCT.
  • Aida Molero Arcos Médico especialista en Medicina Familiar y Comunitaria. EAP Gavarra, miembro del GdT de Ética CAMFIC.
  • Francesc Borrell i Carrió Médico especialista en Medicina Familiar y Comunitaria, Profesor titular Departament Ciències Clíniques Facultat de Medicina Universitat de Barcelona, miembro GEHUCT, miembro Comité Bioètica de Catalunya.

DOI:

https://doi.org/10.30860/0119

Keywords:

Resilience, Metacognition, Guilt, Moral hypochondria

Abstract

Healthcare professionals must uphold respect, empathy, and solidarity, but fatigue and lack of recognition can compromise these qualities. Emotional resilience is crucial for preventing burnout and maintaining ethical patient care, avoiding inappropriate reactions. 

This article highlights four key strategies to develop this resilience: 

1. Recognizing and Articulating Concerns: identifying stressors that may be overlooked due to habituation or denial. 

2. Assigning Meaning to Effort and Suffering: engaging in reflective practice to contextualize clinical decisions and acknowledge professional vulnerability. 

3. Enhancing Emotional Competence: regulating emotions, practicing active listening, and mitigating countertransference. 

4. Identifying Ethical Misalignment: using metacognition and self-assessment to maintain professional integrity and core values. 

By integrating these practices, clinicians can strengthen adaptive coping mechanisms, enhance emotional well-being, and ensure sustainable, high-quality patient care. 

References

1. Chen KY, Yang CM, Lien CH, Chiou HY, Lin MR, Chang HR, et al. Burnout, job satisfaction, and medical malpractice among physicians. Int J Med Sci. 2013;10(11):1471–1478. Disponible en: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24046520/

2. Breithaup F. El cerebro narrativo. Lo que nuestras neuronas cuentan. Madrid: Sexto Piso; 2023.

3. Rubert de Ventós X. Ética sin atributos. Barcelona: Anagrama; 2006.

4. Ginzberg SP, Gasior JA, Passman JE, Stein J, Keddem S, Soegaard Ballester JM, et al. Surgeon and Surgical Trainee Experiences After Adverse Patient Events. JAMA Netw Open. 2024;7(6):e2414329. Disponible en: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/38829617/

5. Angelini, G. Big five model personality traits and job burnout: a systematic literature review. BMC Psychol. 2023;11(1):49. Disponible en: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/36804929/

6. Solmi M, Granziol U, Danieli A, Frasson A, Meneghetti L, Ferranti R, Zordan M, Salvetti B, Conca A, Salcuni S, Zaninotto L. Predictors of stigma in a sample of mental health professionals: Network and moderator analysis on gender, years of experience, personality traits, and levels of burnout. Eur Psychiatry. 2020;63(1):e4. Disponible en: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32093794/

7. Borrell F. Arqueología de esta culpa que sentimos. JANO. 2003;65(1486):595-6.

8. Borrell F. Competencia emocional del médico. FMC. 2007;14(3):133-41. Disponible en: https://www.researchgate.net/publication/356988202_Competencia_emocional_del_medico_Puntos_clave

9. Tizón J. Componentes psicológicos de la práctica médica: una perspectiva desde la Atención Primaria. Barcelona: Doyma; 1989.

10. Neighbour R. The Inner Apprentice: an awareness-centred approach to vocational training for general practice. Newbury: Petroc Press; 1996.

11. Croskerry P. Achieving quality in clinical decision making: cognitive strategies and detection of bias. Acad Emerg Med. 2002;9(11):1184-204. Disponible en: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12414468/

12. Ellis A. Overcoming Resistance: A Rational Emotive Behavior Therapy Integrated Approach, 2nd ed. Nueva York: Springer Publishing; 2002.

13. Borrell F. Seguridad clínica en atención primaria. El enfoque sistémico (I). Aten Primaria. 2012;44(7):417-424. Disponible en: https://www.elsevier.es/es-revista-atencion-primaria-27-articulo-seguridad-clinica-atencion-primaria-el-S021265671100429X

14. Wang CXY, Pavlova A, Boggiss AL, O’Callaghan A, Consedine NS. Predictors of Medical Students’ Compassion and related constructs: a systematic review. Teach Learn Med. 2023;35:502-13. Disponible en: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35930256/

15. Somville F, Van Bogaert P, Wellens B, De Cauwer H, Franck E. Work stress and burnout among emergency physicians: a systematic review of last 10 years of research. Acta Clin Belg. 2024;79(1):52-61. Disponible en: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37889050/

16. Kahneman D. Pensar rápido, pensar despacio. Barcelona: DeBolsillo; 2022.

17. Gol i Gurina J. Els grans temes d’un pensament i d´una vida. Barcelona: La llar del Llibre; 1986.

18. Li CJ, Shah YB, Harness ED, et al. Physician Burnout and Medical Errors: Exploring the Relationship, Cost, and Solutions. Am J Med Qual. 2023;38(4):196-202. Disponible en: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/37382306/

19. Griñan Ferre K, Torras Borrell J, Aparicio Freixa J. Asociación entre burnout y calidad asistencial en atención primaria Atención Primaria. Aten Primaria. 2025;57(7):103207. Disponible en: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/39799635/

20. Bynum WE, Varpio L, Teunissen P. Why impaired wellness may be inevitable in medicine and why that may not be a bad thing. Med Educ. 2021;55(1):16‐22. Disponible en: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32564391/

21. Ramón y Cajal S. Los tónicos de la voluntad. Madrid: Espasa Calpe; 1956.

Published

2025-06-24

How to Cite

Peguero Rodríguez, E., Molero Arcos, A., & Borrell i Carrió, F. (2025). Emotional resilience: the key to preventing burnout. Prueba, 5(1), 18–33. https://doi.org/10.30860/0119

Issue

Section

Pensamiento actual